زمینه و هدف : در مطالعات علوم پزشکی مکرراً با داده‌های طولی که در طول زمان جمع‌آوری می‌شوند برخورد می‌گردد. زمانی که مدل‌سازی میانگین حاشیه‌ای هدف اصلی مطالعه است و ساختار همبستگی به‌عنوان یک پارامتر مزاحم در نظر گرفته می‌شود، معادلات برآوردی تعمیم‌یافته مرتبه اول ( GEE1 ) معمولاً یک راه حل مناسب پیشنهاد می‌کند. اما زمانی که مدل‌سازی ساختار همبستگی یکی از اهداف تحلیل است، معادلات برآوردی تعمیم‌یافته مرتبه دوم ( GEE2 ) می ‌تواند انتخاب اول برای تحلیل داده‌ها باش د. به همین جهت هدف از این مطالعه معادلات برآوردی تعمیم یافته مرتبه اول و دوم و کاربرد آن در تحلیل داده‌های طولی ریزنشت می‌باشد.

 روش بررسی: این مطالعه از نوع طراحی مدل آماری است. در این مقاله، روشهای GEE1 و GEE2 در داده‌های به‌دست آمده از مطالعه ریزنشت دو ماده پرکننده انتهای ریشه دندان شامل MTA و CEM با دو ارتفاع و دو قطر مختلف و همچنین در سه نوبت تکرار (روز اول، هفته اول و ماه اول)، مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج این دو روش آماری، در داده‌های کمی و دو حالته (وجود یا عدم وجود) ریزنشت مقایسه شدند .

  یافته‌ها: نتایج حاصل از GEE1 و GEE2 در داده‌های میزان ریزنشت نشان داد که زمان، نوع ماده پرکردنی، قطر و ارتفاع ماده پرکردنی اثر معنی‌داری بر میزان ریزنشت دارند. همچنین نتایج داده‌های دو حالته ریزنشت توسط دو روش آماری فوق، معنی‌داری زمان و نوع ماده پرکردنی را اثبات کردند. همبستگی بین تکرارها در داده‌های پیوسته غیر معنی‌دار و در داده‌های دوحالتی معنی‌دار بود .

 نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه در داده‌ها میزان ریزنشت، همبستگی بین تکرارها معنی‌دار نشد و برآوردهای حاصل از دو روش GEE1 و GEE2 یکسان شدند، در نتیجه در این داده‌ها روش ساده‌تر GEE1 کفایت می‌کند. اما از آنجا که در داده‌های دو حالته ریزنشت، رابطه بین تکرارها معنی‌دار گردید، بهتر است از روش GEE2 استفاده شود تا ساختار همبستگی به‌طور کاراتری برآورد گردد .

  منبع: مجله دندانپزشکی جامعه اسلامی دندانپزشکان

  متن کامل